Het is geen pretje om je haarlijn te zien terugwijken, haren te verliezen onder de douche, of op foto’s je kalende kruin te ontdekken. Kaalheid – of de dreiging daarvan – zorgt bij veel mannen voor onzekerheid. Je bent niet de enige: rond je dertigste heeft ongeveer 30% van de mannen al flink wat haarverlies ervaren.

Helaas is er nog geen wondermiddel tegen kaalheid. Toch zijn er wetenschappelijk bewezen behandelmethoden die haaruitval kunnen afremmen én nieuwe haargroei stimuleren. In feite zijn er drie hoofdoplossingen: minoxidil, finasteride en Low-Level Laser Therapy (LLLT, oftewel lasertherapie). Elke methode heeft z’n eigen voor- en nadelen. Al deze behandelingen zijn uitvoerig onderzocht en effectief bevonden in klinische studies.

In onderstaande tabel vergelijken we de belangrijkste kenmerken van deze drie haargroeimethoden:

Methode	Stopt haaruitval bij*	Extra haargroei (per cm² na 6 maanden)	Mogelijke bijwerkingen	Kosten
Minoxidil	±86%	+12–20 haren	Hartkloppingen (10–30% kans)	~€480 per jaar
Finasteride	±86%	+13–27 haren	Seksuele bijwerkingen (2–5% kans)	~€360 per jaar
Active Hair Cap met LLLT (lasertherapie)	±92%	+17–20 haren	Geen significante bijwerkingen bekend	€1199 (eenmalig)

Bovenstaande percentages zijn gebaseerd op gemiddelde resultaten uit wetenschappelijke onderzoeken.

Minoxidil

Minoxidil is een vloeistof of schuim die je twee keer per dag op de hoofdhuid aanbrengt. Het middel werd oorspronkelijk als bloeddrukmedicijn ontwikkeld, maar had als bijwerking haargroei (pharmaceutical-journal.com). Hoe minoxidil exact werkt tegen haaruitval is niet volledig opgehelderd, maar het lijkt de bloedtoevoer naar de haarwortels te verbeteren en de groeifase van haren te verlengen. In klinische studies zien ongeveer 40% van de mannen duidelijke hergroei door minoxidil, nog eens ~40% behoudt zijn bestaande haar (stabilisatie), en ~20% heeft helaas geen merkbaar effect. Minoxidil werkt dus bij een ruime meerderheid van gebruikers, maar niet bij iedereen.

Belangrijk is dat je minoxidil consistent blijft gebruiken. Onder 1495 Minoxidil gebruikers bleek dat na een jaar 95% met de behandeling gestopt was vanwege de beperkte effectiviteit en de optredende bijwerkingen. Stop je met smeren, dan gaat het behaalde effect binnen enkele maanden weer verloren en valt het haar alsnog uit. 

Minoxidil is zonder recept verkrijgbaar in oplossingen van 2% of 5%. Veel mannen kiezen tegenwoordig ook voor lage dosis orale minoxidil (tabletvorm) onder toezicht van een arts. Houd er rekening mee dat bijwerkingen kunnen optreden. Vaak voorkomende bijwerkingen zijn irritatie van de hoofdhuid (vooral bij de vloeistof met propyleenglycol) en een tijdelijke toename van het haaruitval in het begin. Een deel van de gebruikers ervaart ook systemische bijwerkingen zoals hartkloppingen of een versnelde hartslag – dit komt met name voor bij orale inname of als de vloeistof veel in de bloedsomloop terechtkomt. Overleg bij twijfel met een arts.

Finasteride

Finasteride (bekend als Propecia® in de 1 mg dosis) is een receptplichtige pil die dagelijks wordt ingenomen. Het werkt door het hormoon dihydrotestosteron (DHT) te verlagen, de belangrijkste veroorzaker van erfelijke haaruitval. Finasteride pakt daarmee de hormonale oorzaak van haarverlies aan. Uit klinisch onderzoek bleek dat finasteride bij ongeveer 86% van de mannen verdere haaruitval stopt, terwijl zo’n 65% van de gebruikers ook duidelijk nieuwe haargroei krijgt (utahhairmd.com). Het is daarmee één van de effectiefste behandelingen tegen mannelijke kaalheid. Vaak ziet men na 3–6 maanden stabilisatie en na 6–12 maanden eventueel wat hergroei (utahhairmd.com). Net als bij minoxidil geldt: bij stoppen met finasteride gaat het behaalde resultaat binnen ongeveer een jaar verloren (latimes.comfarmacotherapeutischkompas.nl). Voortgezet gebruik is dus nodig om het effect te behouden.

Finasteride wordt over het algemeen goed verdragen. Mogelijke bijwerkingen houden verband met de verlaagde DHT: een klein percentage van de mannen (meestal rond 2–5%) ervaart een lager libido, erectieproblemen of andere seksuele klachten (haarstichting.nl). Deze bijwerkingen zijn bij de meeste gebruikers tijdelijk en verdwijnen vaak na verloop van tijd of na stoppen. Recent wordt veel gesproken over “post-finasteride-syndroom”, waarbij bijwerkingen aanhouden na stoppen, maar hierover is nog onduidelijkheid binnen de medische wereld. Het staat wel vast dat finasteride voor vrouwen niet geschikt is (en afgeraden tijdens kinderwens of zwangerschap). Overleg bij zorgen altijd met je huisarts of dermatoloog. Finasteride is in Nederland alleen op recept verkrijgbaar. De kosten zijn relatief laag – generieke finasteride kost circa €30 per maand.

Low-Level Laser Therapy (LLLT)

Low-Level Laser Therapy is een behandelmethode waarbij rood laserlicht met lage intensiteit op de hoofdhuid wordt gericht. Het laserlicht (typisch rond 650 nanometer golflengte) dringt in de huid en stimuleert de haarfollikels op cellulair niveau (americanhairloss.org). Wetenschappers vermoeden dat het de energieproductie in cellen (via mitochondriën) verhoogt, vergelijkbaar met hoe planten licht omzetten naar energie. Hierdoor worden slapende haarzakjes geactiveerd om weer in de groeifase te gaan. LLLT wordt vaak toegepast via laserhelmen of -caps met tientallen tot honderden diodes. De Active Hair Cap van Revigurize bijvoorbeeld bevat 272 lasers op 655 nm die de hele hoofdhuid bestrijken.

Hoewel lasertherapie voor haar misschien futuristisch klinkt, is het concept al sinds 1967 bekend. In dat jaar ontdekte de Hongaarse arts Endre Mester bij toeval dat laag-energetisch laserlicht haargroei bevorderde. Sindsdien zijn er honderden studies uitgevoerd naar LLLT bij haaruitval. In 2007 werd de eerste lasertherapie-apparatuur (een laserhaarborstel) door de Amerikaanse FDA goedgekeurd als veilige en effectieve behandeling tegen erfelijke haaruitval (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Inmiddels zijn er meerdere klinisch geteste laserhelmen op de markt en tonen meta-analyses aan dat LLLT significant beter werkt dan placebo om haarverlies bij zowel mannen als vrouwen tegen te gaan (americanhairloss.org). Zo vond een gerandomiseerde studie bij mannen dat een 655 nm lasercap na 16 weken het aantal haren met 35% deed toenemen vergeleken met placebo (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov) – een resultaat vergelijkbaar met minoxidil en finasteride.

Wat mag je verwachten van lasertherapie? In praktijk rapporteert het merendeel van de gebruikers minder haaruitval en dikker haar na enkele maanden gebruik. Fabrikanten claimen vaak rond de 90% succes in het stoppen van haarverlies en gemiddeld een paar duizend nieuwe haren erbij. Enkele duizenden extra haren klinkt misschien spectaculair, maar op het totaal van je hoofd is dat een bescheiden densiteitsverbetering (bijvoorbeeld ~8% dikker haar). Het is genoeg om zichtbaar verschil te maken bij dunner wordend haar, maar iemand die al helemaal kaal is krijgt geen volle haardos meer – realistisch blijven is dus belangrijk. Positief is wel dat LLLT bij tijdig gebruik zelfs dunner wordend haar vaak weer wat dikker kan maken (haarminiaturisatie deels omkeerbaar).

Lasertherapie vereist net als de andere methoden geduld. Vaak is er in de eerste 2–3 maanden nog weinig te zien, behalve mogelijk wat extra haaruitval in het begin (als rustende haren loslaten). Dit shedding-effect is juist een teken dat de behandeling aanslaat, doordat nieuwe haren de oude eruit duwen (pvrcosmeticclinic.com). Na ongeveer 6 maanden consequent gebruik merk je doorgaans minder haaruitval en mogelijk al nieuwe haartjes of verdikking van bestaande haren. Het maximale resultaat van LLLT wordt meestal rond 24 maanden bereikt.

Een groot voordeel van LLLT is het gebrek aan ernstige bijwerkingen. Sinds de eerste onderzoeken in 1967 zijn er geen langdurige schadelijke effecten van laagvermogen lasers op de hoofdhuid bekend. Hooguit ervaart een enkeling tijdens of na de sessie milde roodheid, een warme hoofdhuid, jeuk of wat hoofdpijn, maar dit trekt snel weg. Omdat er geen medicijnen aan te pas komen, treden hormonale bijwerkingen zoals bij finasteride niet op. Lasertherapie is daarmee een zeer veilig alternatief.

Conclusie: Er bestaan drie bewezen behandelmethoden om haaruitval te lijf te gaan en haargroei te stimuleren. Voor de beste resultaten is het aan te raden om op tijd te beginnen – wanneer je haar nog in de dunner wordende fase is – en eventueel combinaties van behandelingen te overwegen (veel mannen gebruiken bijvoorbeeld én finasteride én minoxidil, al dan niet aangevuld met LLLT). Laat je goed informeren door een haarspecialist welke aanpak voor jouw situatie geschikt is. Het belangrijkste is dat je iets doet: hoe eerder je het haarverlies stabiliseert, hoe meer haar er te redden valt.